JIA булу баланың депрессия һәм борчылу куркынычын арттырырга мөмкин.Аларга ничек ярдәм итәргә.
Upсү җитәрлек авыр булырга мөмкин, ләкин балигъ булмаган идиопатик артрит (JIA) кебек шартларны өстәгәндә, ул балачак һәм яшүсмерлекне тагын да катлауландырырга мөмкин.Уртак авырту баланың көндәлек тормышына комачаулый, физик көрәшне генә түгел, депрессия яки борчылу кебек эмоциональ проблемаларны да китерә ала.Без белгечләр белән JIA баланың психик сәламәтлегенә йогынты ясауның төрле ысуллары һәм сез балага ничек ярдәм итә алуыгыз турында сөйләштек.
Депрессия һәм борчылу кебек психиатрик бозулар JIA булган балаларда бик еш очрый, ди Лос-Анджелес балалар хастаханәсенең педиатр ревматологы Дайан Браун."COVID алдыннан иң яхшы смета - артрит белән авыручы балаларның 10-25 проценты каты депрессия яки борчылу симптомнары булыр иде", диде ул."Минем уйлавымча ул хәзер озынрак."Шуңа күрә депрессия һәм борчылу билгеләрен һәм баланың эмоциональ иминлеген ничек якларга икәнен белү аеруча мөһим.
Санкт-Петербург, Флоридадагы Джон Хопкинс балалар хастаханәсенең хроник авырту клиникасының балалар психологы доктор Вил Фрай JIA психик сәламәтлеккә күп яктан тәэсир итә, диде."Иң мөһиме, мөгаен, JIA белән бәйле авыртудыр", диде ул."Буыннарга физик йогынты ясау шулай ук балаларның азрак эшләвенә һәм бернәрсә дә эшли алмаулары аркасында күңелсезләнергә мөмкин."хроник авырту белән кешеләр."Авырту артритлы балаларда депрессиянең иң көчле фаразлаучысы иде", диде доктор Браун.
Хроник авыру белән яшәү белән бәйле алдан әйтеп булмый балалар һәм яшүсмерләр өчен авыр йөк булырга мөмкин."Аларда нинди симптомнар булачагы һәм тормышлары нинди булачагы билгесезлек балаларны депрессия яки өметсезлеккә калдырырга мөмкин", диде Фрей.JIA курсы үзе алдан әйтеп булмый, бу хисләргә китерә."Пациентларның яхшы көннәре дә, начар көннәре дә бар, һәм алар мөһим имтихан яки Диснейлендка сәяхәт өчен бар көчләрен куялармы, юкмы, белмиләр, чөнки аларның артритлары ялкынланырга мөмкин - бу борчылуның бер өлеше.мөһим триггерлар ”, - дип өстәде доктор Браун.
Хроник авыру теләсә кемне үзен читләштерә ала, Фрей әйтә, ләкин бу балалар һәм яшүсмерләр өчен тормышның бер этабында табигый рәвештә яшьтәшләре белән аралашырга һәм туры килергә теләгәндә авыр булырга мөмкин.JIA проблемасы җәрәхәтләргә хурлык өстәргә мөмкин.Доктор Браун болай ди: "Гаилә белән лагерь яисә дуслар белән футбол уйнау, күнегүләр ясый алмау күңелсезләнергә мөмкин"."Сез башкалар кебек булырга теләгәндә яшүсмер чагында дарулар кабул итү башка көрәш булырга мөмкин.".
Бу иҗтимагый көрәшне катлауландыру - аяныч чынбарлык, күпләр JIA белән яшәүнең нәрсә икәнен аңламыйлар."Сезнең хәлегез башка кешеләр өчен еш сизелмәгәндә һәм ул китмәгәндә - сезнең дусларыгызның кул куярга актерлары булмаганда һәм ул дәваланган авырту кебек яхшырмаганда катлаулырак.Кызгану һәм ярдәм алыгыз.яшьтәшләрегезгә һәм гаиләгезгә аңлау авыррак ”, диде доктор Браун.Мәсәлән, укытучы студентларның PE классындагы чикләүләрен аңламаска, яки артрит аркасында бармак авыртканда тестны тәмамлауда кыен булырга мөмкин.
Бу факторларның барысы да исәпкә алынгач, JIA булган балаларның депрессия яки борчылу кебек эмоциональ проблемалар кичерүе гаҗәп түгел.Ләкин балагыз махсус кыенлыклар кичерә һәм өстәмә ярдәмгә мохтаҗ икәнлеген сез кайдан беләсез?"Ачулану, кире кагуга сизгерлек эзләгез, балалар инде дуслары белән вакыт үткәрергә яки элек эшләргә теләмиләр", ди Фрей.Өметсезлек, өзлексез кайгы, һәм, әлбәттә, теләсә нинди уйлар яки үз-үзеңә зыян китерү билгеләре турында сөйләшү, балаңның тиз ярдәмгә мохтаҗ булуы.
Депрессия һәм борчылу шулай ук балаларда һәм яшүсмерләрдә җиңел сизелмәгән физик симптомнар булып күренергә мөмкин."Баш авырту, йөрәк төшү, күкрәк авыртуы, ашказаны ашау һ.б. кебек аңлаешсыз һәм катнаш симптомнарның зарланулары арту, башка авырулар яки җәрәхәтләр юкка чыкса, билге булырга мөмкин", диде доктор Браун.Моннан тыш, йокы яки аппетит гадәтендәге теләсә нинди зур үзгәрешләр, аеруча авырлык арту яки югалту, шулай ук депрессия яки борчылуны күрсәтергә мөмкин һәм баланың ярдәмгә мохтаҗлыгын күрсәтергә тиеш, ди ул.
Ата-ана яки тәрбияче буларак, баланың көрәшүен күрү сезне күңелсезләндерергә мөмкин, һәм аңа кирәкле ярдәм күрсәтү өчен кайдан башларга белмисездер."Башлау өчен иң яхшы урыннарның берсе - үз өегездә һәм балаларыгыз белән мөнәсәбәтләрегездә", - ди Фрай."Барысы да сезнең балалар белән сөйләшә алу, аларның хисләрен раслау һәм кичергәннәрендә алар белән булудан башлана", диде ул.Артрит фонды әйтүенчә, аларның хәле һәм дәвалануы турында ачык һәм намуслы (яшькә туры килсә дә) дискуссияләр сезнең балага ярдәм итүен сизәргә ярдәм итә ала.
Балагызның психик сәламәтлегенә булышу шулай ук аларны хоббиларда һәм иҗтимагый чараларда катнашырга дәртләндерүне аңлата.Сезгә JIA симптомнарына карамастан катнашуларын дәвам итәр өчен, аларга эшчәнлекне үзгәртү юлларын табарга булышу өчен сезгә иҗади эшләргә кирәк булырга мөмкин, Фрей әйтә.Бу бик мөһим, чөнки бу балаларда "үз-үзеңнең эффективлыгыңны" булдырырга булыша, яисә аларның депрессия белән көрәшә алырлык нәрсәгә ирешә алуларына ышаныч, ди Артрит Фонды."Балалар нәрсәдер эшләгәндә иң яхшы кәефтә", диде Фрей."Хобби белән шөгыльләнегез яки балалар белән горурланырлык юл табыгыз, бу кар бөртеген туктатырга ярдәм итә."
Терапия сүзе әле дә стигма йөртә, ләкин JIA булган күп балалар психолог кебек психик сәламәтлек саклау профессионалының өстәмә ярдәменнән файдалана ала.Фрей әйтүенчә, терапия вакытында сезнең балагыз JIA белән көрәшләрен бүлешә ала, ярдәм ала һәм гомер буе файдалы стратегияләрне өйрәнә ала.Онытмагыз, дәвалау психик сәламәтлекнең иң җитди проблемаларын дәвалау өчен генә түгел, ул күп балаларга ярдәм итә, хәтта профилактик чара."Безнең пациентларның күбесе хроник шартлары булган балаларга ярдәм итәр өчен әзерләнгән кеше белән үз авырулары турында сөйләшүдән файда алырлар", диде доктор Браун.
JIA диагнозы баланың дөньясын кире борырга һәм аларны ялгыз хис итәргә мөмкин, ләкин психологик ярдәм күрсәтүнең күп ысуллары бар, шуңа күрә алар үсәргә һәм тормышта уңышларга ирешергә мөмкин.Еш кына стратегияләр комбинациясе балага иң яхшы булышу өчен кирәк, ул балага дуслар яки хоббилар белән элемтәдә торырга булыша, яисә терапевт белән бәйләнештә."Психологик проблемалар белән ярдәм эзләү көчсезлек түгел, көч булырга мөмкинлеген аңлагыз", - дип искә төшерә доктор Браун."Иртә интервенция җитди проблемаларны булдырмаска мөмкин."
Пост вакыты: Май-06-2023